زندگی با طعم لادن

با خودم قرار گذاشتم خیلی از روزمرگی‌هام اینجا ننویسم. به چند دلیل یکی اینکه روزهای غمگینم طولانی شده و در نتیجه نوشتن درباره‌ی روز یعنی نوشتن از غم. که خب! مردم خودشون به اندازه کافی غم دارن. اینه که الان سعی می‌کنم هم یه ذره هوای عهدم رو داشته باشم هم یه چیزایی از این روزها ثبت کنم بمونه توی این دفترچه یادداشت مجازی.

هفته دیگه آزمونه. منم که می‌دونید سالی یکی دو تا آزمون جدی و کنکور ندم سالم نمی‌گذره و عادت دارم به آزمون. با این وجود کم کم دارم استرسش رو حس می‌کنم. این اولین باره که دارم برای آزمون استخدامی جدی می‌خونم. حالا جدی اون مدلی که توی ذهن شماست نه‌ها! اینجوری که یکی و نصفی درس اختصاصی خوندم و یه چیزهای از عمومی. خلاصه که به نتیجه‌ی مثبت آزمون نیاز دارم. دقیقا منظورم بحث مالیه. دیگه اینکه نیاز دارم تمام کنم غائله‌ی کار و بیکاری رو. این آزمون یه جور عجیبی دو سر باخته. نمره نیارم و قبول نشم که خب! این همه خوندم و هیچ! قبول بشم هم یه جور پذیرش شکست و دست کشیدن از اهدافمه چون بزرگترین سد هدف‌هام اینه که توی یه شهر کوچک متعهد به کار برای یه سازمان دولتی بشم. دیگه دیدم زیادی دارم با سرنوشت می‌جنگم و اون زورش بهم می‌چربه گفتم بذار فکر کنه ارباب اونه. کی می‌دونه؟ شاید واقعا ارباب اونه‌...

این قدر که بیان ماشالله دانشجو داره و پست‌ها توی حال و هوای دانشگاه ست مدام خاطرات دانشجویی برام مرور میشه و این خوبه. همیشه هم دوست دارم بنویسم از اون روزا حسش نیست. امروز داشتم به کلاس‌های شیمی فیزیک فکر می‌کردم. حالا می‌گم چی شد که به یاد این افتادم‌. من شیمی آلی خوندم گرچه توی کارشناسی شیمی فیزیکم همیشه بهتر از بقیه درس‌هام بود. حتی یادمه یه بار ارشد داشتم کارنامه‌ کارشناسی رو می‌دیدم، چشمم خورد به نمره‌های درس شیمی فیزیک یخ کردم از رسیدن به این واقعیت که من براساس استعداد نرفتم شیمی فیزیک بخونم. بعد با خودم فکر کردم چرا آلی؟  و همون جا به جوابی رسیدم که هنوزم به نظر درست میاد.

من عاشق خلق کردن هستم و شیمی آلی اجازه میده کاغذ برداری و مولکول‌های کوچولو و در دسترس و ترجیحا ارزون رو روی کاغذ بکشی، بعد به هم بچسبونی و بگی آها! این خوبه. حالا چه جوری سنتزش کنم و بشی خالق یه مولکول و ماده‌ی جدید که پیش از اون جایی توی این جهان نداشته یا دست‌ساز بشر نبوده. یا نه! یه خرده جدی‌ترش اینه که مثلا بگن فلان ملت از دیرباز برای درمان فلان درد از فلان گیاه استفاده می‌کردن و نتیجه گرفتن. بعد یه شیمیست تجزیه و یه فیتوشیمیست برن کشف کنن که اون گیاه چی داره و کدوم جز می‌تونه ماده موثره باشه. بعد بیان نشون بدن به شیمیست آلی. بعد شیمیست آلی هم با استفاده از همون مولکول‌های کوچولو و در دسترس که بالا گفتم، اون ماده موثره که باعث درمان شده رو می‌سازه. یا هر چیز دیگه؛ یه پلیمر با ویژگی‌های خاص، یه رنگ با کیفیت دلخواه‌و... این در نظر من تجربه‌ی کم‌نظیر خلق کردنه. البته این خیلی ایده‌آلیه و اوضاع دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌هامون انقدر گل و بلبل نیست که هر چی تخیل کنیم رو بشه یا اجازه بدن که سنتز کنی. 

داشتم می‌گفتم، درس و کلاس‌های شیمی فیزیک رو دوست داشتم. دکتر فرخ نیا رو که استاد شیمی فیزیک یک بود رو هم. یه معادله بنیادی بود، به قول استاد فاندامنتال اکویشین، هر جلسه اول این معادله رو می‌نوشت و تا آخر کلاس با هزار روش و استدلال به کمک کلی نمودار و جدول ازش فرمول‌های جدید استخراج می‌کرد. باز جلسه بعد اون معادله بنیادی فرمول جدید می‌زایید و یه گره صنعت رو باز می‌کرد. از بچگی ترس ریاضی به تنم بود. شاید به همین دلیل از مشتق و انتگرال و توابع پیچیده‌ی شیمی فیزیک وحشت داشتم ولی اینکه یه ربطی به پارامترهای محسوسی مثل حجم و دما و فشار داشت باعث می‌شد درکش کنم و ازش لذت ببرم. 

چی شد یاد شیمی فیزیک افتادم؟ من از سال ۹۱ تا حالا اصلا شیمی فیزیک نخوندم و کلا فراموشم شده همه چیز. امروز یه هو لازم شد به یه فرمولی فکر کنم که این رو قبلا کجا دیدم و بله! احتمالا توی کلاس شیمی فیزیک اشاره‌ای بهش شده. میگم اشاره چون دوستم که دانشجو دکتری ست و اون این سال‌ها مثل من از رشته تحصیلیمون فاصله نداشته هم تایید کرد که این‌ آشناست ولی احتمالا محاسباتی ازش استفاده نکردیم که توی ذهنمون خیلی کامل نمونده. امروز ادمین یکی از کانال‌های جالب تلگرامی یه پیام گذاشته بود و به کمک یه شیمیست نیاز داشت. منم بهش پیام دادم. البته سوالی که پرسید مربوط به درس بیوشیمی بود. یه چیز بهتون بگم باورتون بشه یا نه! ما ۱۳۳ واحد کارشناسی و حدود ۳۰ واحد ارشد شیمی گذروندیم ولی یه واحد بیوشیمی نداشتیم :|  واقعا نمی‌دونم چرا؟ من همیشه توی دلم مونده یه بیوشیمی پاس کنم. آخرش باید یه کورس جداگانه بگذرونم. خلاصه که سوال رو که دیدم گفتم: <ما بیوشیمی نداشتیم ولی این سوال ناآشنا نیست. بهش فکر می‌کنم.> بعد برای دوستم فرستادم و باقی ماجرا.

بعدش به اون خانمه که سوال رو پرسیده بود گفتم: ببین توی جزوه‌تون فرمول جذب سطحی چیه؟ گفت: که اصلا نداریم. گفتم: منبع این درس چیه؟ از کدوم کتاب درس میدن؟ گفت: یه کتاب خلاصه که الان دم دستم نیست. خلاصه هیچی نمی‌دونست. حالا منم هر لحظه داشتم بیش‌تر متحیر می‌شدم چون همیشه در نظرم ادمین اون پیج خیلی آدم خفنی بود که مطالب روز علوم شناختی و لینک کورس‌های دانشگاه‌های معتبر و بزرگ جهان و همه‌ی سمینارها و منابع این رشته رو می‌ذاشت. همیشه فکر می‌کردم پشت اون کانال یه آدم فوق‌العاده همه چیز دانه؛ که با دیدن اون سوال نسبتا آسون تصویر ذهنیم در هم شکست. تو رو خدا خفن به نظر نرسید. اگر خفن هستید هم همیشه خفن بمونید. ( می‌دونم قرار نیست که همه چیز رو یه نفر بدونه‌ها ولی به عنوان دانشجوی اون درس باید از جزوه و کتابش خبر می‌داشت)

خلاصه رفتم سراغ اینترنت. (سرچ فارسی رو که مطمئن بودم نتیجه نمی‌گیرم.  قبلا هم توی چند تا وبلاگ دوستان دیگه مفصل به این موضوع پرداختن) انگلیسی سرچ کردم adsorption equation. یه تعداد ویدئوی آموزشی یوتیوب اومد که تفاوت adsorption با absorption رو توضیح داده بود. این دو کلمه کلی خاطره‌ی بامزه توی ذهنم زنده کرد. مثل خاطرات کلاس شیمی فیزیک یک و دو. بگذریم. رفتم چندتایی ویدئو دیدم و کلیت موضوع رو فهمیدم و لینک ویدئوها رو فرستادم برای اون خانمه. اونا هم داشتن با همکلاسی‌هاش گروهی روی این سوال کار می‌کردن. (گروهی امتحان مجازی می‌دید؟ چه جهان عجیبی دارید!) برای دوستمم پیام فرستادم که اون مسئله‌ای که به نظر آشنا میومد از معادله لانگمویر حل می‌شد. البته بازم در حد اسم آشنا بود چون این مبحث بیش‌تر جز سرفصل‌های رشته‌های پزشکی و فنی مهندسیه تا شیمی محض. 

خلاصه که ماجرای جالبی بود. به ویژه از این جهت که دیدم خیلی چیزها که سال‌هاست بهشون فکر نکردم یه جایی پس ذهنم هستن و میشه بهش برگردم و ازشون استفاده کنم. دیگه اینکه بازم لجم گرفت که جواب هیچ سوالمون توی وب فارسی پیدا نمیشه، محتوای ویدئویی آموزشی هم که محدود میشه به چند تا سایت مثل فرادرس و مکتب‌خونه که تا جایی که من دیدم چندان کامل هم نبودن. کلا وقتی با یه مسئله روبرو میشی اول باید خدا خدا کنی گوگل و یوتیوب حرفت رو بفهمه و بتونه راهنماییت کنه به جواب مسئله، دوم اینکه قبل از این یه هندی به ذهنش رسیده باشه در زمینه با اون موضوع تولید محتوا کنه. سوم اینکه بتونی از لابلای کلمات انگلیسی و لهجه‌ی هندی متوجه منظورش بشی.

کانال تلگرامیم داره یه ماهه میشه. حس خوبی بهش دارم. کمینه فایده‌ش اینه که چکیده‌ی حس و حال روزام اونجا در قالب عکس یا موزیک یا یه متن کوتاه ثبت میشه و مطالب بلندتر می‌مونه برای وبلاگ. 

امروز به یه دوست مجازی هم پیام دادم و حال و احوال پرسیدم. فکر کنم خیلی خوشحال شد. من که خیلی ذوقش رو داشتم و آدرس کانالش رو که گرفتم بین زمان‌های مطالعه‌م می‌رفتم مطالب کانالش رو می‌دیدم. تلگرام همچنان  برام محبوب‌ترین پلتفرمه البته که بعد از وبلاگ :)‌ 

از زمان حذف اینستاگرام هم داره حدود یک ماه می‌گذره و راستش اصلا دوست ندارم دوباره نصبش کنم چون حس می‌کنم به دور از اینستاگرام روحم آرامش بیش‌تری داره، گرچه چندتایی کار دارم که یادداشت کردم، تا زمانی که مجدد نصب کنم. توی این مدت که اینستاگرام نرفتم، به جاش تعداد زیادی پست وبلاگی خوندم و کلی کامنت گذاشتم، روی درسم تمرکز کردم، بیش‌تر موسیقی بی‌کلام گوش دادم و سعی کردم درونم رو آروم کنم، بیش‌تر یوتیوب و پینترست رفتم و ایده‌پردازی کردم. تصمیم گرفتم در اسرع وقت هم برای خودم یه نیمتنه قلاب‌بافی ببافم و ترکیب شماره‌دوزی و گلدوزی رو روش اجرا کنم :)

حرف قدیمی‌ها رو باید با آب طلا نوشت. چقدر این جمله رو شنیدیم و باورمون شده یا نشده ازش گذشتیم. ولی در نهایت یه روزی باز به همون حرف‌ها، رسم و رسوم و سنت‌ها می‌رسیم. یکی از سنت‌های قدیمی که از زمان‌های دور باقی مونده، همین دورهمی و شب‌زنده‌داری شب یلداست. از میون اون همه جشن باستانی و مناسبت‌های مختلف یه نوروز برای ما مونده و یه یلدا. این دو، که یکی روز نو شدنه و دیگری شب زنده نگه‌داشتن امید برای رسیدن روز نو، به اندازه‌ای فلسفه در اصل و فرعشون دارن که با گذشت زمان کهنه که نمیشن هیچ، تازه‌تر و ضروری‌تر هم میشن. مثل همین امسال که بیش‌ از پیش نیاز به مفاهیم قشنگ نهفته در یلدا داریم.

اگه بهار رنگارنگه، نوروز سفید سفیده، نقطه‌ی صفر و از نو روییدن و ساختن؛ اگه زمستون سفید و خاکستریه به جاش یلدا برامون پر از رنگه. سرخ یاقوتی انار و سبزی پوست هندونه و زرد و قهوه‌ای آجیل و ( یه کم پیش‌ترها سبز و صورتی پسته‌ و) نارنجیِ پرتقال‌های آبدار و طلاییِ نون و کلوچه‌های محلی و خونگی و از همه مهم‌تر رنگ‌های درخشان شعله‌ی بخاری و آتش شب‌های دراز زمستون. همه‌ی این رنگ‌ها یه جا کنار هم، درست وسط جمع دوستان و آشناها تلاش برای تاب آوردن روزهای سرد و خاکستری زمستونه. روزهایی که سخت می‌گذره، که همش شبه، ‌خورشیدش کم زوره و ماهش از پس ابرهای سیاه و سنگین برنمیاد. روزهایی که زمین یخ زده و نه بیل و کلنگ حریفش میشه، نه دونه توی دلش عاقبت به خیر. همین میشه که آدمی که مادر طبیعت رو ضعیف و رنجور می‌بینه، دلش هری می‌ریزه و ناامیدی که همیشه یه گوشه کمین کرده سر می‌رسه و قوای جسم و روح آدم رو ازش می‌گیره. 

اینجاست که سنت دیرینه به دادمون می‌رسه که آی بچه! بزرگ! بزرگ‌تر! خانم! آقا! جمع بشید دور هم و بگید و بخندید، دیوان حافظ و شاهنامه بخونید و خیال بپرورونید که مبادا باورتون بشه زور زمستون و شب‌های بلندش به شما رسیده! آجیل و هندونه بخورید و بنیه‌تون رو قوی کنید که روزهای سرد زیادی پیش رو داریم... اما تهش بهار میاد. زمین سبزتر از پوست هندونه‌هامون و دشت از گل‌های ریز و درشتش رنگین‌تر از ظرف میوه‌ی شب یلدامون میشه. این جوریه که اجداد ما، هزاران هزار سال، سختی و جور فراوان رو از سر گذروندن و خاطره ساختن و رویا بافتن.

تلاش کنیم امشب هم‌نشین خوبی باشیم و دل خودمون و دور و بریامون رو قوی کنیم که بد و خوب این روزا چنان که تا امروز گذشته، می‌گذره و روزهای خوش‌تر از راه می‌رسه.

یلداتون خجسته.

بالاخره رفتم موهام رو کوتاه کردم. مامان میگه < تا حالا انقدر کوتاه نکرده بودی. نه؟> خیلی سریع مرور می‌کنم و می‌بینم ظاهرا از دبستان به بعد هیچ وقت موهام به این کوتاهی نبوده. برای من که مدت‌هاست دارم مدل موهای مختلف سرچ و ذخیره می‌کنم خیلی طبیعی شده. بارها توی خیال خودم رو با موی کوتاه تصور کردم، از این هم کوتاه‌تر. 

وقتی آرایشگر به موهام دست کشید و گفت < موهای خوبی داری>. همه‌ی حرف‌های منفی آزاردهنده‌ای که درباره‌ی موهام شنیده بودم توی سرم پیچید. غر زدنا و بد و بیراه گفتن‌هام به پرژک و گلرنگ و کارخونه شامپوسازی‌های ایرانی یادم اومد که به خاطر قیمت ارزون مجبور شدم از محصولاتشون استفاده کنم و موهام رو خشک و ضعیف کردن و این ظلمی بود که به خودم کردم. غصه‌ی گرون شدن لورال و پیگاویا برام مرور شد. بعد با خودم گفتم موهای خوبی دارم، سلامتم و مغزم گرچه گاهی شیش میزنه ولی انقدری کار می‌کنه که بشه باهاش چیزهای تازه یاد گرفت و راه‌ حل‌های جدید پیدا کرد. تازه احتمالا بتونم بیش‌تر کار کنم و بهتر پول دربیارم. این همه رو باید ببینم و قدرش رو بدونم. 

این که گفتم شامپو ایرانی‌ها موهام رو خراب کرد یه حقیقت تلخه ولی باز من عاشق شرکت‌های خوب ایرانی هستم که محصولات باکیفیت دارن. هر بار هم یه محصول تازه‌ی ایرانی پیدا می‌کنم ذوق زده میشم. مثلا ماسک موی جدیدم، بیوله که بوی بستنی یا شیر عسل میده و خیلی دوستش دارم، گرچه خیلی تاثیر مثبتی ازش ندیدم ولی هنوز مونده تا درباره‌ی اثرش نظر قطعی بدم. یا مثلا کرم پای جی، رو از واجبات خرید داروخانه‌ایم می‌دونم و مثل نرم‌کننده‌ی لطیفه که گمونم به خاطر حالت خاطره‌انگیزش هنوز گاهی استفاده می‌کنم با اینکه قدیمی هستن و فرمولشون هم گمونم سالهاست به روز نشده ولی من یه عالمه دوستشون دارم. اما از پرژک و صحت و کمی گلرنگ ( و دیگه یادم نمیاد الان... آهان! شبنم) واقعا متنفرم که هیچ تلاشی برای بالا بردن کیفیت محصولاتشون نمی‌کنن یا دست کم تا به حال موفق نبودن. بین محصولات شون هم گاهی به اتفاق محصول خوب پیدا میشه. مثلا شامپو بدن‌های کرمی میوه‌ایش خوبه، پوست رو اذیت نمی‌کنه. از بین محصولات آرایشی بهداشتی پوست و مو تولید ایران کدوما رو خیلی دوست دارید؟ بیاید معرفی کنیم به هم.

پ.ن: من فکر کنم از اولین طرفداری برند بیول باشم. توی کانال تلگرامشونم کلا ۵۱۸ نفر بیش‌تر نیست :) ولی من مشتاقانه منتظر محصولات جدیدشون هستم مخصوصا که دارن طراحی جلدهای متفاوت با محصولات ایرانی دیگه می‌زنن و من طرح جلد و بسته‌بندی برام خیلی مهمه.

از کل کتاب‌های درسی دوران مدرسه یک کتاب ادبیات بود که برایم حکم اجبار نداشت. دوستش داشتم و وقت و بی‌وقت برمی‌داشتم و می‌خواندمش. اولین کتاب شعرهای کتابخانه‌ی کوچکم را که هشت کتاب سهراب سپهری و سه کتاب اخوان ثالث بود به خاطر علاقه به کتاب ادبیاتمان خریده بودم. اخوان ثالث و در حیاط کوچک پاییز در زندانش هنوز برایم عزیزند و گاهی بی‌اختیار شعرهایش را زمزمه می‌کنم و متعجب می‌شوم که چطور بی آنکه تلاشی برای حفظ کردنش کرده باشم، هنوز در خاطرم مانده.

نثر زیبای شریعتی را از درس کویر شناختم. کتابش را از دست‌فروش‌های میدان انقلاب تهران خریدم. بعدها توی خوابگاه گم شد. هنوز حسرتش به دلم مانده. درس قاضی بست، حلاج، کباب غاز، قصه‌های عینکم و... را هر کدام چند ده بار خوانده‌ام. ایرج میرزا را از قلب مادر شناختم و بعدها هر بار نام او را جایی دیدم با اشتیاق مجذوبش شدم.

داستان کوتاه اُ. هنری در آن سال‌ها که عشق برای دختر دبیرستانی‌ها تابوی غریبی بود، غنیمت باارزشی به حساب می‌آمد. تصور کن، روی نیمکت‌های چوبی و خشک مدرسه نشسته باشی و با کف دست چتری موهایت را هُل بدهی زیر مقنعه که یک وقت معاون مدرسه سر صف یا توی حیاط جلوی بچه‌ها به تو تذکر ندهد که < فلانی! موهایت را بکن تو> بعد خانم معلم ادبیات توی کلاس قدم بزند و برایت از آبشاری طلایی ریخته بر روی شانه‌های عاشقی بگوید که برای خرید زنجیر ساعت جیبی نقره‌ای قدیمی، فروخته شده. بغض راه گلویت را بگیرد، به زحمت آب گلویت را قورت بدهی. چانه‌ی مقنعه‌ات را میزان کنی و به سوالات خود را بیازمایید کتاب پاسخ دهی.

خیلی از آن سال‌ها گذشته. هر سال خبر تغییر و حذف یکی از درس‌های عزیز و فاخر کتاب درسی به گوشمان می‌رسد. آه می‌کشیم و غصه‌مان می‌شود. اما خیالمان راحت است که بر خلاف باور کوته‌فکران دنیای امروز به قدری بزرگ است و اطلاعات به اندازه‌ای در دسترس که هر کسی به راحتی با اندکی جستجو می‌تواند به اصل آثار دسترسی پیدا کند. همان طور که ما اورول، کامو، ناباکوف و بکت و... را شناختیم و خواندیم.

یاد داستان < آخرین درس> آلفونس دوده افتادم. آن وقت‌ها در کتاب درسی بود. الان را نمی‌دانم . کاش تا دیر نشده و مثل شخصیت اول آن داستان سرمان به سنگ نخورده بیش‌تر قدر دارایی‌هایمان را بدانیم، بیش‌تر ادبیات بخوانیم و درباره‌ی آن گفت‌وگو کنیم.

عنوان پست از این خبر دردناک است.

یکی از آرزوهام رو بین نوشته‌های قدیمی پیدا کردم. اینجا

انگار هزار سال از اون روزها دور شدم.

(هنوزم زورم به فاصله‌ی بینمون نمیرسه.)