زندگی با طعم لادن

هیولای تاریکی 

معروفه که تاریک‌ترین حالت آسمون پیش از سپیده‌دمه! من تاریک‌ترین حالت زندگیم رو به چشم دیدم. پیش از این درباره‌ی دوران افسردگیم نوشتم. نوشتن از افسردگی با یه عذاب وجدان همراهه. چرا که نمیشه مطمئن بود چه تاثیری روی مخاطب داره. می‌تونه یه انگیزه باشه برای تاب آوردن و گذر از روزای تاریک، و همزمان باعث گسترش حال بد بشه. حتی می‌تونه نوعی جلب توجه و لوس کردن به نظر بیاد. با وجود این تصمیم دارم در این‌باره بنویسم به این امید که تجربه‌م به دست مخاطبی برسه که به باور تمام شدن روزای تاریک زندگیش نیاز داره.

با خودم قرار گذاشته بودم دیگه متن بدون ویرایش توی وبلاگم نذارم. همین پست قبلی که از قضا بازدید خوبی هم نداشت رو توی ورد نوشته بودم نه صفحه مدیریت وبلاگ و دست کم سه روزی برای انتشارش دست دست کردم تا رخدادها و کلماتش جای خودشون رو به درستی توی ذهنم و بعدتر توی متن پیدا کنن. حالا این که طولانی شد و خواندن متن طولانی وقت‌گیره قبول ولی از انصاف نباید گذشت، نسبت به پست‌های دیگه‌ی خودم کیفیت قابل قبولی داشت. حالا به خودم امضا هم ندادم که پست بداهه ننویسم. اصلا همین حالا یک پوشه‌ی جدید ایجاد کردم برای بداهه‌نویسی‌هام ولی غرض از اون تصمیم این بود که با کنترل هیجانات و احساسات آنیم متن‌های منسجم‌تر و تمیزتری منتشر کنم.

سوم دبستان بودم و مدرسه تصمیم داشت دانش‌آموزان رو اردو ببره خانه سالمندان. باید رضایت‌نامه می‌بردیم ولی بابام راضی نمی‌شد منم با کلاس برم. نمی‌دونم استدلالش چی بود. تا همین امروز هم دلیلی نمی‌بینه بابت تصمیم‌هاش برامون استدلالی بیاره. راستش منم برای اصرارم به رفتن، دلیلی جز همراهی با جمع همکلاسی‌هام نداشتم. اصلا نمی‌دونستم خانه سالمندان کجای دنیاست و قراره با چی روبرو بشم. بابا دو قالب صابون سبز‌رنگ گلنار گذاشت توی کیسه پلاستیکی، داد دستم. گفت: <این رو ببر بده معلمتون تا از طرف تو ببره براشون ولی خودت نمی‌خواد بری.> بغض گلوم رو گرفته بود ولی هیچی نگفتم. باباها خیلی وقت‌ها کارهایی انجام می‌دن که خیلی هم بزرگ نیستن ولی بچه‌ها دوست دارن خیال کنن باباهاشون قوی‌ترین، باهوش‌ترین و بهترین بابای دنیاست. منم فکر کردم حتما دلیلی برای نرفتن من به خانه سالمندان وجود داره به همین دلیل با این تصمیم بابام کنار اومدم گرچه مثل خیلی وقت‌های دیگه باعث خجالت‌زدگیم توی جمع هم‌سن و سال‌هام هم می‌شد.

روز اردو از راه رسید. دانش‌آموزان هیجان‌زده‌ی کلاس سوم همه رضایت‌نامه به دست، کیف‌ها پر از خوراکی و لب‌ها پر از خنده توی حیاط مدرسه جمع شده و منتظر رسیدن اتوبوس بودن. یه روز بارونی بود و بچه‌ها زیر قسمت پوشیده‌ی حیاط جمع شده بودن. منم با کمی فاصله از دوستام زیر سقف ایستاده بودم و چکه‌های آب از لبه‌ی شیروونی رو تماشا می‌کردم. هر قطره انگار نه روی زمین آسفالتی حیاط که توی قلب من می‌چکید و آرامش قلبم رو به هم می‌ریخت. زیپ کیفم رو باز کردم. بوی تند صابون گلنار پیچید توی هوای مرطوب اطرافم. دلم بیش‌تر آشوب شد. گوشه‌ی پلاستیک رو گرفتم و دو قالب صابون رو از لای زیپ نیمه باز کیف و از زیر کتاب و دفترهام بیرون کشیدم. اتوبوس رسید و جیغ هیجانی بچه‌ها هوا شد. دستم رو سفت دور کیسه پلاستیک مشت کرده بودم و صابون‌های آویزون توی دستم تاب می‌خورد. خانم معلم اسم تک تک بچه‌ها رو از روی رضایت‌نامه‌هایی که جمع کرده بود صدا می‌زد تا سوار اتوبوس بشن. اتوبوس وسط خیابون زیر بارون ایستاده بود. بارون شدیدتر شد. قطره‌های جدا جدای بارون حالا سیل شده بودن و از سقف شیروونی توی دل من سرازیر می‌شدن. خانم معلم ناچار شد از خوندن رضایت‌نامه‌ها دست برداره و یکی یکی بچه‌های هیجان‌زده‌ای که گوشه‌ی حیاط زیر شیروونی بالا و پایین می‌پریدن یا زیر بارون خیس می‌شدن رو سوار اتوبوس کنه.

چند دقیقه بعد همراه با بقیه‌ی همکلاسی‌هام توی اتوبوسی بودم که زیر شُرشُر بارون به سمت خانه سالمندان روانه شده‌بود. بچه‌ها توی اتوبوس شعر می‌خوندن، دست می‌زدن و می‌رقصیدن‌ و من توی خیالاتم درباره‌ی خانه سالمندان غرق بودم. اتوبوس جلوی در دو لنگه‌ی فلزی بزرگی ایستاد. دیوار ساختمان بلندتر از معمول به نظر می‌رسید و در بزرگ و طوسی‌رنگ آسایشگاه توی هوای خاکستری و مه‌گرفته‌ی اون روز کمی محو دیده می‌شد و این فضای مرموز دنیای پشت در رو بیش‌تر و بیش‌تر می‌کرد. بالای در یک تابلوی سفید وجود داشت که روی اون با رنگ آبی نوشته شده بود: آسایشگاه سالمندان. خانم معلم کمی با دانش‌آموزان صحبت کرد و نکته‌های پایانی رو پیش از ورود به آسایشگاه تذکر داد. بعد هم خواست تا آروم منتظر بمونیم تا بهمون اجازه‌ی ورود بدن.

بیرون هنوز بارونی و شیشه‌ی اتوبوس بخارگرفته بود. با سر آستین بارونی سرخابی‌رنگم شیشه رو تمیز کردم. خانم معلم رو دیدم که جلوی در بزرگ ایستاد. در زد. مرد میانسالی با کلاه پشمی مشکی که تا روی ابروها پایین کشیده شده بود در رو باز کرد. کاغذی که دست خانم معلم بود رو خوب نگاه کرد. بعد با چشمان ریزِ زیر ابروهای پرپشتش نگاهی به اتوبوسی انداخت که نزدیک به سی‌ بچه دبستانی با اشتیاق از پنجره بهش زل زده بودن. یک آن حس کردم نگاه مرد به پنجره‌ای که من پشتش نشسته بودم خیره شد. با خودم فکر کردم دیگه کار تمام شده و این بار دیگه نداشتن رضایت‌نامه مانع از ورودم به خانه سالمندان میشه. هیچ تصوری از دنیای پشت در طوسی‌رنگ نداشتم و دلم می‌خواست اجازه داشته باشم ببینم اون ور دیوارهای بلند و در غم‌زده‌ش چه دنیاییه که من اجازه‌ی قدم گذاشتن بهش رو ندارم. خانم معلم با عجله به اتوبوس برگشت. بچه‌ها یکی یکی پیاده شدن. تا نوبت به من که تقریبا انتهای اتوبوس نشسته بودم برسه انگار یه زمستون راه بود، ولی بالاخره بهار رسید.

 وسط حیاط خانه سالمندان ایستاده بودم. دور تا دورم درخت‌های سبز و باطراوت بارون‌خورده به آسمان سر کشیده بودن. شدت بارون کم‌تر شده بود و می‌شد با حوصله به همه جا نگاه انداخت. چند زن و مرد مسن کنار ورودی ساختمان ایستاده بودن. به نظر می‌رسید از دیدن بچه‌ها کمی خوشحال باشن. همراه با سایر دانش‌آموزان آروم آروم به طرف ساختمان رفتم. ورودی ساختمان سالنی بزرگ بود با یک دیوار شیشه‌ای. از بیرون اون ور شیشه دیده نمی‌شد. چیزی که به چشم می‌رسید انعکاس انبوهی از بچه‌های پرجنب و جوشی بود که چسبیده به خانم معلم پیش می‌رفتن و هنوز خبر نداشتن به چه جور جایی قدم گذاشتن. 

هوای توی سالن گرم ولی گرفته و سنگین بود‌. یکی از پیرزن‌هایی که دم ورودی ایستاده بود و همراه با بچه‌ها به سالن وارد شده‌بود، پلیور دست‌بافت لیمویی‌رنگ بلندی به تن داشت. مامان من خیلی خوب این نوع بافت رو بلد بود. دلم می‌خواست به جای اون خانم، مامانم اونجا بود و می‌تونستم سرم رو توی پلیورش فرو کنم. به خودم اومدم دیدم خانمه خیره شده به من. خجالت کشیدم و سرم رو پایین انداختم. صابون هنوز توی دستم آویزون بود. همه چیز به اندازه‌ای سریع رخ داد که فراموش کرده بودم دوباره توی کیف بذارمشون. چند دقیقه بعد خانم پرستاری با لباس فرم یک‌دست سفید از راه رسید. اول باهامون سلام کرد و بعد راهنماییمون کرد تا بریم و بخش‌های مختلف آسایشگاه رو ببینیم.  

اولین بخشی که رفتیم یه سالن دراز شبیه به راهروی بیمارستان و عرض کمی‌بیش‌‌تر بود با چند مبل چرمی مستطیلی شکل. بوی تند مواد ضدعفونی‌کننده هوا رو پر کرده بود. چند خانم مسن با لباس‌های گشاد صورتی‌رنگ با گل‌های ریز سفید توی سالن نشسته بودن. روسری‌های هم‌رنگ لباس‌هاشون رو خیلی سرسری و بی‌دقت زیر چونه گره زده بودن و موهای کوتاه به برف نشسته‌شون آشفته از زیر روسری بیرون زده‌بود. بیش‌‌تر خانم‌های پیر حال و حوصله‌ی بچه‌ها رو نداشتن. آخه چه طور میشه از صبح تا شب توی یه سالن دراز با دیوارهای یک دست سفید و بوی حال‌به‌هم‌زن ضدعفونی‌کننده توی آرامشی نزدیک به سکوت مطلق سر کنی و حضور یک‌باره‌ی سی‌تا بچه‌ی پرانرژی بهت‌زده با نگاه‌های پرسش‌گر و کنجکاوشون آزارت نده!  دو طرف سالن اتاق‌هایی بود با درهای نیمه‌باز. گاهی از اتاق‌ها صدای پچ پچ، به هم خوردن ظرف فلزی و جیر جیر لولای زنگ‌زده‌ی در میومد. بچه‌ها آروم و ساکت چسبیده به خانم معلم ایستاده بودن و به دور و برشون نگاه می‌کردن. خانم پرستار داشت چیزهایی درباره‌ نحوه‌ی رسیدگی به سالمندان، سابقه و نوع خدمات آسایشگاه و... می‌گفت ولی توی چنین موقعیتی  به سختی می‌‌شد به گفته‌هاش توجه کرد. گفته‌هایی که تقریبا هیچ‌کدوم اون لحظه به نظر مهم نمی‌رسید.

در یکی از اتاق‌ها تقریبا به طور کامل باز بود. خانمی با لباس صورتی‌ِ رنگ و رو پریده و با موهای کوتاه یک‌دست سفید پشت به من و رو به پنجره نشسته بود. دست‌هاش روی زانو مشت شده و آروم می‌لرزید. منظره‌ی پشت پنجره‌ی بخارگرفته شفاف نبود. تصویر مات دنیای پشت پنجره به شکل انبوهی از رنگ‌های سبز، قهوه‌ای و خاکستری بود که پیرزن و من تماشا می‌کردیم. 

با صدای خانم معلم به خودم اومدم. باید به بخش بعدی می‌رفتیم. یه سالن بزرگ با یک عالمه تخت فلزی. بعضی از تخت‌ها نرده‌های بلندی داشتن که مشخص نبود برای محافظت طراحی شده یا اسارت. آدم‌هایی روی تخت‌ها دراز کشیده بودن که تنها واکنششون به حضور ما چرخوندن مردمک چشم‌ها برای برانداز کردن دسته‌ای موجود فسقلی بیگانه بود. هوای دم‌کرده‌ی این سال که ترکیبی از بوی تند ماده‌ی ضدعفونی کننده و ادرار و رطوبت بود دیگه برام قابل تحمل نبود. داشتم بالا میاوردم. صابون‌ها توی دستم سنگینی می‌کرد. با عجله اون‌ها رو روی میز فلزی رنگ‌پریده‌ی کنار یک تخت خالی گذاشتم و مسیری که اومده بودیم رو با دو برگشتم. 

بیرون بارون بند اومده بود. کلاغ‌ها بی‌خبر از دنیای داخل ساختمان روی بلندترین شاخه‌‌های درخت با قار و قار ابلهانه‌شون هنگامه‌ای به پا کرده بودن. دوباره چشمم به پنجره‌های کدر بارون‌خورده‌ای افتاد که تنها انعکاسی از منظره‌ی بیرون ساختمان آسایشگاه رو نشون می‌داد. حتما حالا  پیرزن پشت پنجره، میان انبوه رنگ‌های سبز، قهوه‌ای و خاکستری لکه‌ی سرخابی‌رنگی می‌دید.

احتمالا همه‌ی ما دور و برمون آدم‌هایی رو سراغ داریم که انگار همیشه توی رقابت هستن. از همسایه و بچه‌فامیل گرفته تا بازیگر و مدل لباس و هر کسی که دست کم در یک زمینه ازشون بالاتر باشه رو رقیب می‌دونن و زور می‌زنن بهش برسن. گاهی به همین هم بسنده نمی‌کنن و مدام بین بقیه هم رقابت ایجاد می‌کنن. این آدم‌ها همیشه پی برنده شدن هستن. کدوم آدم عاقلیه که ندونه و هشیار نباشه که نمیشه در همه‌ی حوزه‌ها برتر بود؟! بالاخره یکی زیباتره، یکی خوش‌تیپ‌تر، یکی توی روابط اجتماعی و عاطفی موفق‌تره، یکی خوره‌ی درس و دانشه و دیگری بازاری خوبیه و بلده خوب پول دربیاره. خلاصه هر کسی رو بهر کاری ساختن؛ به شرطی که به جای تمرکز روی بقیه، نگاهش به خودش باشه.

من هم متاسفانه دارم با یه دوجین از این افراد همیشه در میدان رقابت، زندگی می‌کنم. کافیه یکی ازدواج کنه، یکی مشغول به کار بشه، یه حرکت در راستای زیبا شدن بزنه و این جماعت چماق‌های همیشه آماده‌شون رو توی سر من همیشه بازنده بزنن. نه که من خودم رو بازنده بدونم! صادقانه‌ش اینه که بیش‌تر اوقات چنین حسی ندارم ولی برای این جماعت اینا مهم نیست، مهم نظر خودشونه. حالا هم که کرونا ویروس اومده و دست و بال ما رو از پیش هم بسته‌تر کرده و این جماعت رو حق به جانب‌تر.

فقط هم افراد نزدیکمون نیستن که دارن ما رو هل می‌دن توی رقابت‌هایی که مربوط به ما نیست و اصلا خواهانش نیستیم. رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی، بازار، صنعت مد و دنیای تکنولوژی و حتی سیستم سیاسی‌ای که توانایی نداره نظم و عدالت اجتماعی رو به درستی برقرار کنه هم بازیگردانان این بازی هولناک هستن. این جاست که کار گره می‌خوره. من فکر می‌کنم توی این هیاهو و بی سر و سامانی شاید بهترین راه پذیرفتن چیزیه که الان هست. اولین گام برای بهبود شرایط، پذیرش وضع موجوده. من می‌دونم توی بعضی از زمینه‌ها یه بازنده‌م. این پایان بازی نیست. این یه آغاز آگاهانه و هوشمندانه ست.

حالا که یکی از زمین‌خورده‌های بازی شوم افسردگی هستم و تا افسارم رها میشه می‌پرم توی دلش، می‌تونم با حسی نزدیک به اطمینان بهتون بگم چیزی که ما رو از حال خوب دور می‌کنه وارد شدن به همین میدان رقابته. لادنی که امروز توی ذهنش با لادنی رقابت می‌کنه که توی بیست سالگی برای این روز تصور می‌کرده، با لادنی که خانواده‌ ازش انتظار دارن، لادنی که جامعه‌ی سنتی می‌خواد باشه، لادنی که منت جامعه دانشگاهی رو بالای سرش داره و لادن ایده‌آلی که رسانه و جامعه ساخته یه لادن همیشه بازنده ست. حقیقت اینه که فقط یه لادن وجود داره. رقابت و خواسته‌ای اگر هست باید خواسته‌ی همین لادن باشه نه هیچ جامعه یا شخص دیگری.‌ من که میگم میشه هزار راه مختلف رو رفت و هر بار شکست خورد، حتی میشه از بازنده بودن و شکست خوردن راضی و خوشحال بود گرچه اصلا ساده نیست.  امروز دیگه می‌دونم به ازای هر شکست دردناکی، تجربه‌ای به دست آوردیم و راهی برای همیشه بسته شده. راهی که پس از مدتی به این باور رسیدیم که راه ما نبوده. اگر هر لحظه از زندگی رو یک مسیر دو انتخابی « آره یا نه» بدونیم، تا به اینجا مسیر زیادی طی کردیم. مثل تست‌های سخت کنکوری با رد گزینه جلو اومدیم و با کامیابی فاصله‌ی چندانی نداریم. کافیه از قدرت تحلیل و استدلالمون درست‌تر استفاده کنیم و گزینه‌ای رو انتخاب کنیم که درست‌ترین برای زندگی خود ماست. باورش برای خودم هم سخته ولی وقتی هر چه جلوتر می‌رم تصورم از اون چه می‌خوام و باید باشم شفاف‌تر و شخصی‌تر میشه مطمئن می‌شم راهی که اومدم درست بوده.  

چندی پیش یکی از دوستان در پاسخ به پستی در کانال تلگرامم، نوشت که اولین بار وقتی وبلاگم رو دیده، اولین چیزی که به ذهنش رسیده « روغن لادن» بوده. تعجب هم کرده که چرا اسم یه برند روغن برای وبلاگ‌نویسی انتخاب شده. این پیام بامزه من رو به یاد این انداخت که پیش‌تر هم توی آمار بازدید وبلاگم، دیده بودم کسانی با جست‌وجوی عبارت‌های عجیبی به وبلاگم رسیده باشن. اسم لادن، بعضی‌ها رو هم به یاد خواهران زنده‌یاد لاله و لادن می‌ندازه. روحشون شاد. اینا همه باعث شد که ته دلم به صاحب برند لادن حسودی کنم به خاطر موفقیتش در ساخت یک برند که به خوبی توی ذهن مردم نشسته و در گام بعد تلاش ‌کنم به طور کامل براتون بنویسم که چی شد « لادن» شدم و این جا شد « زندگی با طعم لادن». از اون جا که این پست کمی طولانی شد، بقیه رو توی ادامه مطلب بخونید. افزون بر این، یادداشتم رو به شکل پرسش و پاسخ می‌نویسم تا اگه مایل بودید فقط بخشی از متن رو بخونید، پاسخ پرسش‌هاتون رو پیدا کنید.